intro

floris

floris tekst

Floris

Onze kat, van vroeger, toen ik nog een kind was, een grote witte kater zonder ballen, maar met karakter. Bowie noemde ik hem wel eens, omdat hij ook 2 verschillend gekleurde ogen had. Als hij 2 dezelfde gekleurde ogen had dan was hij blind geweest, blindheid zou samen gaan met albinisme bij katten. Een genetisch gevolg van elkaar, wist iemand me destijds te vertellen. We hadden dus echt een bijzonder dier in huis. Floris stierf toen hij 18 jaar oud was. Mijn vader begroef hem in de tuin, in een schoenendoos, liggend op het wollen dekentje dat ooit in mijn wieg had dienst gedaan. Tien jaar na de begrafenis van Floris, ondertussen was mijn vader overleden, heb ik Floris opgegraven. Een minutieuze opgraving was het, met schoffels, troffels en een varkensharen borsteltje. De opgraving werd vastgelegd door regisseur Agnes de Ruijter en fotograaf Koos Breukel. Hij lag er precies zo bij als tien jaar daarvoor, de vorm van de schoenendoos is nog te herkennen. Toen ik het complete skelet had schoongelegd heb ik er latex-rubber overheen gegoten. Zo kon ik een mal maken van de beenderen precies zoals ik ze had opgegraven. Dit is het afgietsel er van.

Floris, 14 06 1972 – 02 11 1990, excavation of our cat in the backyard
.

Opgraving: Meinbert Gozewijn van Soest
, camera: Agnes de Ruyter, 
montage: Caitlin Hulscher
Muziek: Apes of God (Jeroen Wilhelmus, Michiel Hofmans, Meinbert Gozewijn) 
tekst: Hans Lodeizen
 © 2003

i.m. freddy

i.m. freddy tekst

Freddy

Sociëteit De Kring, Amsterdam, 3 januari 2002.
 We drinken een pils aan de bar. 'We' zijn toevallig aanwezige verenigingsleden, ik weet niet meer precies wie.
 Heineken had ooit een lidmaatschap-aanvraag gedaan, maar was geweigerd omdat hij geen kunstenaar is. Onzin natuurlijk, zo'n man moet je niet weigeren, daar waren we het nu allemaal over eens. Destijds is na de afwijzing nog wel op de beslissing teruggekomen, maar toen bedankte Heineken vriendelijk en hield de eer aan zichzelf.
 Iedereen aan de bar heeft wel een verhaal of een anecdote, het nieuws van zijn dood is net bekend geworden. 
Het bier hier is van Heineken, de glazen ook, de bierviltjes, de tap, het pand is van Heineken. "Zelfs de lucht die we hier ademen is van Heineken!", roept iemand luid over de bar. 
Natuurlijk had hij lid moeten zijn, wat een gemiste kans om zo'n man in je kring te mogen opnemen. Ondertussen knutsel ik uit een paar bierviltjes een grafkruis voor Freddy.
 Bij het In Memoriam voor Freddy Heineken in de Verenigings-Circulaire die maand werd er een afbeelding van geplaatst.

verloren tijd

de verloren tijd tekst

De verloren tijd

Ronchamps, 1988. We zijn op schoolreis, nee, studiereis, met groep 4 en 5 van de Gerrit Rietveld Academie, afdeling Monumentale vormgeving. We reizen langs een aantal gebouwen van Le Corbusier. Aangekomen in Ronchamps lopen we naar de top van de Colline de Boulémont. De Notre-Dame du Haut ligt als een reusachtige Venus van Willendorf tussen de bomen. Aan de zuidkant is een veld waarvan het gras tot bijna kniehoogte is opgeschoten, 2 kontjes hoog. Ik waad door het gras in een omtrekkende beweging rond de kapel. Ik probeer de entree van de kapel zo lang mogelijk uit te stellen als om het suspense effect te verhevigen. In het gras zie ik een paar in elkaar gevouwen bruine sokken liggen. Iemand heeft schoenen en sokken uitgedaan en de bol sokken daarna vergeten of in het hoge gras kwijtgeraakt. Wel raar dat diegene de bol met plakband heeft omwikkeld. Met het risico dat het vieze zweetsokken zijn, pak ik de sokkenbol uit het gras. Het is veel zwaarder dan een paar sokken zou moeten zijn. Er zit iets in. Ik ruik er aan. Het zijn schone sokken. Als ik de bol een beetje schud rammelt er iets in de bol. Gespannen haal ik het plakband van de bol. Het blijkt één sok te zijn, in tweeën geknipt. De ene helft om de andere gevouwen. Binnen in de twee sok-helften een zacht wit papier, een koffiefilter. En daar in, een antiek zakhorloge met ketting. Het staat stil op 8 minuten voor half 4. Ik vraag iemand die in de buurt loopt hoe laat het is. Het is kwart voor drie. Nog ruim een half uur om de kapel van binnen te bekijken.

fu lu shou

fu lu shou tekst

Fu Lu Shou

De moeder van mijn vader heette Agatha Adriana. Ik mocht haar niet zo graag, ze was een strenge vrouw, aan de muur hingen Christus en de Koningin. Op de tafel met een kleedje stond altijd een schaaltje met een deksel. Daar zaten chocolaatjes in. Als we op bezoek kwamen bij Oma Agatha Adriana dan mochten we één chocolaatje. Die lagen dan al zo lang in dat schaaltje dat ze wit uitgeslagen waren. Op het dressoir bij het raam stond behalve het strenge portret van mijn opa, die hoofd van de school met de bijbel was geweest, een houten beeldje van een Chinese man met een heel groot hoofd. Het beeldje was onderwerp van een dispuut dat mijn Oma Agatha Adriana had met een goeie vriendin. Ik vond dat raar, ik begreep niet dat oude-mensen-vrienden ruzie met elkaar konden hebben, daar waren ze toch veel te oud voor. Het dispuut ging over dat beeldje. Volgens de oude vriendin was het een afgodsbeeld, en dat betekende dat het van de duivel was. En als het van de duivel was dan stond er vast een teken in het beeld. En dat was waar, op de onderkant van het beeld stond een teken. De vriendin had gelijk. Maar Oma Agatha Adriana wilde er niet van weten, ze had het beeld van iemand gekregen die ze respecteerde, en dus was er niks met dat beeld aan de hand. De vriendin argumenteerde dat het toch zeker een duivels beeld was, want kijk, nu hadden ze er zelfs ruzie over. Dit beeld kon niet anders dan duivels zijn. Het beeld er uit of ik er uit, zo zette de vriendin mijn Oma onder druk. Oma Agatha Adriana zwichtte voor dat argument. Via mijn ouders liet ze vragen of ik het 

fu lu shou tekst 2

beeldje wilde hebben, het zou misschien passen in mijn verzameling fossielen. Het beeldje intrigeerde me, helemaal nu er een ruzie door ontstaan was, en dus prijkte het vanaf toen tussen de ammonieten en trilobieten op mijn jongenskamer. De Sanxing, vertaald als de Drie Sterren, Fu, Lu en Shou, zijn de personificaties van Voorspoed, Aanzien en Lang Leven. Het houten sculptuurtje van mijn Oma Agatha Adriana stelt Shou voor, de godheid van het Lang Leven.
Oma Agatha Adriana stierf op 96-jarige leeftijd.

willem

willem tekst

Willem

De hond van Koos Breukel was een teef, genaamd Willem. Koos had de as van Willem thuis in een urn staan. Hij was steeds van plan haar uit te strooien in de bossen waar ze het meest gewandeld had. Voordat je dat doet, had ik Koos gezegd, geef mij wat van die as, dan maak ik er een portretje van op papier. Ik kreeg wat as van hem mee in een fotonegatief-doosje, genoeg om er twee portretten mee te maken. Dit is er een van, het andere hangt bij Koos aan de muur. Een portret van Willem, gemaakt van Willem. Alleen de kleur klopt niet, Willem was zwart, op een paar witte vlekken na.

kerkuil

kerkuil tekst

Kerkuil

Branceille, Frankrijk, ik logeer bij de familie Nieuwenhuis, Jan Nieuwenhuis, de broer van Constant, is een paar jaar daarvoor overleden. Ik ben bevriend met een van zijn zoons, Arthur, hij zit met mij op de Rietveld Academie.
 We houden werkvakantie. Na het ontbijt lopen we om het dorp heen. Zes straten en een kerk. Er ligt een grote geelbruine vogel midden op de weg rond het dorp. Een kerkuil. Arthur maakt foto's als ik het dier opensnij om de ingewanden te verwijderen. Het dier is vers, nog bijna warm. Ik wil het mee terug nemen naar Amsterdam.
 s'Avonds in het dorp is er een diner op het kerkplein. Lange tafels voor de 250 dorpsbewoners. Dit is traditie, de plaatselijke fanfare kookt voor het hele dorp. 
Na het eten wordt er 'Vin de Paille' geserveerd, een pittig soort port van druivenschillen die te gisten zijn gelegd op stro. Dan speelt de fanfare. Heel apart! Niet zozeer door de invloed van de Vin de Paille, maar, zo hoor ik later, de instrumenten zijn gestemd op de kerkklok. 
En in de kerkklok zit een barst, waardoor de klank vibreert rond de toon die het ooit had.
 Hoe zal de roep van de kerkuil hebben geklonken?

medicijnman

medicijnman tekst

Medicijnman.

Jas, Meim en Wien.

Zo noemde Femke ons, haar 'kunstkinderen'.
Jasper Wiedeman, fotograaf, ondergetekende, en Wineke van Muiswinkel, filmmaker.

Wij noemden haar 'Fem'.
 We werkten alledrie bij haar in de keuken van De Balie Restaurant.
 Femke vroeg ons om haar te helpen in het huishouden tijdens de laatste maanden van haar leven. Ze had longkanker, uitgezaaid, en een hersentumor.
 Ik deed dienst als medicijnman. Daarvoor had ik een medicijndoos gekocht met zeven laatjes, voor elke dag van de week één.
 Ik kwam in elk geval één keer per week om de laatjes te vullen, op maandag. Ze werd er nerveus van dat zelf te moeten doen, dus samen zochten we uit wanneer welke pillen moesten worden ingenomen. Dat wist ze eigenlijk heel goed, maar op deze manier werd er toch nog iets van de samenwerking voortgezet. Een boel kletskoek en praatjepot ging er daarbij over tafel.
 Femke stierf op een dinsdag, aan het eind van de ochtend.
 Het 'ochtend'-compartiment van de dinsdag is leeg.

smiley skull

smiley skull tekst

Smiley Skull

Tijdens nachtekijke struinpartijen op Ebay op zoek naar menselijke schedels trof ik bij toeval een bewerkte dierenschedel uit Timor. Men had op het platte deel boven de ogen in een varkensschedel een simpel maar doeltreffend masker gegraveerd, ogen met wenkbrouwen, een platte neus, en een geopende mond met 2 tanden.
 Ik was dan wel op zoek naar een menselijke schedel, om deze te bewerken, maar deze bewerkte varkenskop kon ik absoluut niet laten liggen, en ben er op gaan bieden.
 Toen ik de kop met de post kreeg thuisgestuurd en hem op de eettafel een ereplek had gegeven, vroeg ik me af of er in onze cultuur een tegenhanger van dit object kon zijn.
 Een smiley in een mensenschedel, was het eerste dat in mij op kwam. En ook gelijk verwierp ik dat idee. Veel te voor de hand liggend en te plat. Zaak afgedaan. Dacht ik.
 Maar het idee bleef hangen in mijn kop. Ik zocht op internet of het misschien door iemand anders al was gedaan. Niks te vinden. Wel iets soortgelijks, een menselijk schedeldak, met een uitgezaagde liggende halvemaansvorm en 2 gaten erboven. Uit Tibet. Dat was alles wat er op leek.
 Moest ik de Smiley Skull dan toch maar maken?
 Toen ik m af had heb ik er een foto van op Facebook gezet. Het plaatje werd opgepikt door iemand met een Tumblr-account en het werd daarna in enkele maanden duizenden keren gedeeld.
 Mijn Smiley Skull ging de wereld over als een virus.

sigarettenpijpje

sigarettenpijpje tekst

Het sigarettenpijpje van Omi.

Von der Pfordten, Edith Ethel
Geboren 15 december 1889 te Medan, Sumatra.
Gestorven 1979 te Bloemendaal. Omi was mijn overgrootmoeder, de moeder van de moeder van mijn moeder.
Drie generaties vrouwen. Ik heb nog een foto van toen ik net geboren was, mijn oma houdt me op schoot, met één arm om me heen. De andere heeft ze omhoog en iets naar achter. Ze rookt een sigaret. Mijn moeder zit rechts naast ons. Ze draagt een zwarte vlinderbril. Omi staat links en kijkt bemoedigend op ons neer. Een typische indovrouw met zilverwit haar in een knot. Het is 1964.
Omi werd 89 jaar oud, ik was 14 toen zij stierf. Er waren soefi-rituelen in haar flat ter voorbereiding op haar uitvaart. Ik kan me niet herinneren of ze werd begraven of gecremeerd, maar de rituelen van mensen in witte gewaden vond ik heel indrukwekkend.
Als Omi jarig was kwamen al haar kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen naar de flat in Bloemendaal. Eén voor één werd iedereen ontboden om naast haar op de sofa te zitten. Zij zat daar klein en wat krom met een plaid over de benen en rookte onafgebroken sigaretten uit het ivoren pijpje. Dat was in China gemaakt en versierd met minuscuul uitgesneden bloemen. Toen mocht ik naast haar zitten op de sofa. Ze rook naar kruidnagelen. Ze zei, haast fluisterend, alsof we een geheim bespraken: "Meinbert, dit mag je onthouden; het is belangrijk in het leven een houding te hebben waarin je altijd kan leren".

komkommer

komkommer tekst

Komkommer

Kom nou zeg, komkommer in vershoudfolie.
 Wat is dat toch met die inpakmanie van de middenstand, of wie verzint er nou zoiets.
" Is deze komkommer verser dan een zonder vershoudfolie?", vraag ik aan iemand van het personeel. Ik eet hem toch meteen op dus wat maakt het uit.
" Ja inderdaad meneer de komkommer blijft langer vers mèt folie. Probeert u het maar uit."
Das niet voor dovemansoren. Ik koop er twee. Een om op te eten, en een om de proef op de som te nemen.
 Na ruim twee maanden was de komkommer op.

Ik had de komkommer in de vershoudfolie op een schaal bij het raam in de volle zon gezet. Het was juli. Het stonk vreselijk na verloop van tijd. 
In augustus was het niet te harden. Het raam stond vrijwel altijd open. Rare kleuren krijgt zo'n ding, het verschoot van groen naar geel naar een soort paars en uiteindelijk bruin en grijs. Overigens geen schimmel te zien.
 In september was er aleen nog een dun brokkelig schilletje over in de vershoudfolie. En de vlek van een plasje opgedroogd vocht in de schaal. Wat over is van de komkommer weegt nu minder dan het vershoudfolie.
 Vreemd toch, dat zo'n duurzaam materiaal als vershoudfolie gewoon weggegooid wordt, terwijl er van een komkommer van een euro minder dan een halve gram overblijft als het water is verdampt.